Friday, June 23, 2006

نكته‌ای در قافيه

جاودان‌‌ياد دكتر محمّد معين، بر مجلّداتِ چهارگانه‌یِ «برهانِ‌قاطع» جلدِ پنجمی گشوده بود، با عنوانِ «تعليقات»؛ كه در آن «اصلاح برخی مواد متن برهان، تصحيح مطالب حواشی چهار مجلد، بحث در باره‌ی لغات» و به‌طورِ‌كلّی، يافته‌هایِ تازه‌یِ وی آورده شده است. همچنين، در پايانِ اين جلد، فصلی تازه افزوده بود، تحتِ عنوانِ «ذيل»، كه در آن فقراتی از يادداشت‌ها و نظراتِ ادبا و پژوهندگان، با ذكرِ نام، درج می‌شد. متأسّفانه، با درگذشتِ دكتر معين، «ذيل» [و تعليقات نيز] بسته ماند؛ و راهی كه وی گشوده بود، مسدود گشت؛ در حالی كه دكتر معين به «فرهنگِ بسته» باور نداشت. انبانِ افسوس‌خواری‌مان پر شده، و گرنه بايد گفت: دريغا و افسوسا!
اين اشاره را از آن روی ضروری دانستم كه ممكن است جنابِ دكتر علی اشرف صادقی، از نظرِ خويش باز‌گشته و آن را در مقاله‌ای يا حاشيه‌یِ كتابی اصلاح نموده باشند؛ امّا به علّت مسدود ماندنِ «ذيل» برهانِ قاطع، يادداشتِ ايشان همچنان در چاپ‌هایِ پی‌درپیِ برهان -كه به طريقه‌یِ افست انجام می‌گيرد- به‌جا مانده و تكرار می‌شود. نگارنده، اين نظر را توسّطِ ايشان اصلاح‌شده می‌دانم، مگر اين كه خود نظرِ ديگری داشته باشند.

در بخشِ «ذيل» برهان [ج 5، ص 275] در باره‌یِ «رُستن» آمده است:
«رستن به معنی روييدن گاه در شعر به فتح اول آمده:
...
$
برایِ اصلِ يادداشت، کليک کنيد.